Published By 
Maize మన రాష్ట్రంలో మొక్కజొన్న వర్షాధారంగాను మరియు సాగునీటి క్రింద ఖరీఫ్‌, రబీ కాలాల్లో పండించబడుతుంది. మొక్కజొన్న ఆహార పంటగానే గాక, దాణా రూపంలోను, పశువులకు మేతగాను, వివిధ పరిశ్రమల్లో ముడి సరకుగాను, పేలాల పంటగాను, తీపికండె రకంగాను మరియు కాయగూర రకంగాను సాగుచేయబడుతుంది. సాగు విస్తీర్ణం 8.56 ల.హె, ఉత్పత్తి 42.20 ల.టన్నులు, దిగుబడి హెక్టారుకు 4930 కిలోలు.
మన రాష్ట్రంలో మొక్కజొన్న వర్షాధారం క్రింద సుమారు5.3 లక్షల హెక్టార్లలో మరియు నీటి పారుదల క్రింద సుమారుగా 3.3 లక్షల హెక్టార్లలో సాగు చేస్తున్నారు. వర్షాధారం క్రింద ముఖ్యముగా మెదక్‌, మహబూబ్‌నగర్‌, వరంగల్‌, కరీంనగర్‌, జిల్లాలలో అధిక సాగులో ఉన్నది. నీటి పారుదల క్రింద గుంటూరు, పశ్చిమ గోదావరి, వరంగల్‌, కరీంనగర్‌ జిల్లాలలో ఎక్కువ సాగులో ఉన్నది.
మొక్కజొన్న ప్రకృతి యొక్క అద్భుతమైన శక్తిని నిల్వ చేసే మొక్కలలో ఒకటి. ఔన్సులో వంద వంతు కంటే కొంచెం ఎక్కువ బరువున్న విత్తనం నుండి, 7 – 10 అడుగుల పొడవు గల మొక్క దాదాపు తొమ్మిది వారాలలో అభివృద్ధి చెందుతుంది. అందువల్ల మొక్కజొన్నకు అధిక నీటి అవసరం ఉంటుంది, అయితే ఉపయోగించిన నీటి యూనిట్ మొత్తంలో అధిక పొడి పదార్థాన్ని ఉత్పత్తి చేయడంలో ఇది అత్యంత సమర్థవంతమైన క్షేత్ర పంటలలో ఒకటి.
మొక్కజొన్న పంట యొక్క ప్రభావవంతమైన రూట్ జోన్ లోతు 0.9 నుండి 1.5 మీ వరకు ఉంటుంది. గరిష్ట ఉత్పత్తి కోసం మొక్కజొన్న యొక్క మధ్యస్థ కాలపు ధాన్యం పంటకు నేల-మొక్క మరియు వాతావరణ కారకాలపై ఆధారపడి 400 నుండి 600 మి.మీ వరకు నీరు అవసరం. భారతదేశంలో నీటిపారుదల యొక్క ఫ్యూరో పద్ధతి సాధారణంగా ఆచరించబడుతుంది. పంట బాష్పీభవనాన్ని అంచనా వేయడానికి ప్రారంభ కాలంలో రోజువారీ Eto 0.3 Kcతో ప్రారంభమవుతుంది, ఏపుగా ఉండే దశలో 0.8 నుండి 0.9 వరకు, టాసెలింగ్, సిల్కింగ్ & పరాగసంపర్క దశలలో 1.2, మరియు మొక్కజొన్న పరిపక్వత సమయంలో దానిని 0.5కి తగ్గించండి.
నీటిపారుదల యొక్క ఫ్రీక్వెన్సీ మరియు లోతు ధాన్యం దిగుబడిపై స్పష్టమైన ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. మొక్కజొన్న ఏపుగా మరియు పక్వానికి వచ్చే కాలంలో నీటి లోటును సాపేక్షంగా తట్టుకుంటుంది. ధాన్యం దిగుబడిలో అత్యధికంగా తగ్గుదల పుష్పించే కాలంలో నీటి లోటు కారణంగా పులివెందుల-పట్టు మరియు పరాగసంపర్కంతో సహా, ప్రధానంగా ఒక్కో ధాన్యం సంఖ్య తగ్గడం వల్ల సంభవిస్తుంది. ముఖ్యంగా సిల్కింగ్ & పరాగసంపర్కం సమయంలో నీటి లోటు కారణంగా పట్టు ఆరబెట్టడం వల్ల ధాన్యం దిగుబడి తక్కువగా ఉండవచ్చు లేదా ధాన్యం దిగుబడి ఉండదు. పండిన కాలంలో నీటి కొరత ధాన్యం దిగుబడిపై స్వల్ప ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.
మంచి స్టాండ్ మరియు వేగవంతమైన రూట్ అభివృద్ధిని పొందడానికి, రూట్ జోన్‌ను విత్తేటప్పుడు లేదా వెంటనే తడి చేయాలి. నీటిపారుదల పూర్తి నీటి అవసరాలను తీర్చడానికి బాష్పీభవన డిమాండ్ స్థాయిని పరిగణనలోకి తీసుకుని, అంకురోత్పత్తి మరియు మొలకలు & స్థాపన దశలలో 40% DASM వద్ద షెడ్యూల్ చేయాలి. అయితే ఏపుగా, పుల్లలు వేయడం, సిల్కింగ్, పుప్పొడి షెడ్ మరియు కెర్నల్ అభివృద్ధి దశల్లో నీటిపారుదలని 55 నుండి 65% DASM మరియు 80% DASM వరకు పక్వానికి లేదా పరిపక్వత సమయంలో షెడ్యూల్ చేయాలి. అదేవిధంగా క్లిష్టమైన వృద్ధి దశలలో 1.0 మరియు ఇతర దశలలో 0.75 – 0.5 IW/CPE నిష్పత్తిలో నీటిపారుదల అనుకూలమైనదిగా గుర్తించబడింది.
టెన్సియోమీటర్ రీడింగ్‌ల ఆధారంగా నీటిపారుదలని షెడ్యూల్ చేయడానికి థ్రెషోల్డ్ మట్టి తేమ టెన్షన్ స్థాయిలు వివిధ వృద్ధి దశలలో 30 నుండి 60 సెంటీబార్‌ల మధ్య మారుతూ ఉంటాయి. ప్రెజర్ బాంబ్ లేదా ప్రెజర్ ఛాంబర్ ఉపకరణాన్ని ఉపయోగించి పంట ఎదుగుదల దశను బట్టి −14 నుండి −20 బార్‌ల లీఫ్ వాటర్ పొటెన్షియల్‌కు నీటిపారుదల షెడ్యూల్ చేసినప్పుడు మొక్కజొన్నలో అధిక ధాన్యం దిగుబడి నమోదు చేయబడింది. నీటి నాణ్యత థ్రెషోల్డ్ విద్యుత్ వాహకత విలువలు ఇసుక నేలలో 3.2 dS/m, లోమీ నేలలో 1.8 dS/m మరియు బంకమట్టి నేలలో 1.1 dS/m, దీని పైన దిగుబడి తగ్గుతుంది.
ఉపాంత వర్షపాతం మరియు పరిమిత నీటిపారుదల నీటి సరఫరా పరిస్థితులలో, సాధ్యమైన నీటిపారుదల దరఖాస్తుల సంఖ్య 2-5 మధ్య మారవచ్చు నీటిపారుదల యొక్క సిఫార్సు పద్ధతి నీటిపారుదల యొక్క ఫర్రో పద్ధతి.
