Published By 
డా.బి.బి.మానస, పశు వైద్యాధికారి, VBRI, విజయవాడ.
డా.సి అనిల్‌ కుమార్‌, అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్‌, ఆనిమల్‌ న్యూట్రిషియన్‌
పశువైద్య కళాశాల, గరివిడి, విజయ నగరం జిల్లా, ఫోన్‌ : 8008935550
1. పరిచయం
ఇటీవలికాలంలో భారతదేశంలోని రైతులు మరియు కోళ్ల పరిశ్రమ వ్యవస్థాపకుల్లో గణనీయమైన ప్రజాదరణను పొందుతున్న పరిశ్రమ ఈ కౌజుపిట్టల పెంపకం. కౌజు పిట్టల పెంపకం దేశంలో ఆచరణీయమైన మరియు స్థిరమైన వ్యవసాయ సాధనగా ఉద్భవించింది. ఇది రైతులకు అంతగా తెలియని అత్యంత ఆశాజనకమైన పరిశ్రమ. కౌజు పిట్టల పెంపకం లాభదాయకమనడానికి వాటి వేగవంతమైన పెరుగుదల, అధిక నాణ్యత కలిగిన మాంసం, పోషకమైన గుడ్ల తక్కువ ప్రారంభ పెట్టుబడి, తక్కువ సమయంలో రాబడి గట్టి కారణాలు.
భారతదేశంలోవున్న విభిన్న వ్యవసాయ-వాతావరణ పరిస్థితులు కౌజు పిట్టల పెంపకానికి అనువుగా ఉంటాయి. మన దేశంలోని సుసంపన్నమైన జీవవైవిధ్యం మరియు వైవిధ్యమైన వాతావరణ పరిస్థితులు అలాగే అనుకూలమైన జాతులు వున్న కారణాన కౌజు పిట్టల నిర్వహణ పద్ధతులను ఎంచుకోవడంలో ఎంతో సులభతరంగా ఉంటుంది. కౌజు పిట్ట మాంసం మరియు గుడ్ల రూపంలో జంతు ప్రోటీన్ను సరఫరా చేయడమే కాకుండా, మంచి ఆదాయ వనరులను కూడా అందిస్తుంది. కోడి మరియు బాతుల పెంపకానికి అనుబంధంగా కౌజు పిట్టల పెంపకం పౌల్ట్రీ ఉత్పత్తులకు పెరుగుతున్న మార్కెట్‌ డిమాండ్‌ దృష్ట్యా ప్రత్యేక ప్రాధాన్యతను కలిగి ఉంది. ఇది విద్యావంతులకు ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి అవకాశాలను కల్పిస్తుంది అనడంలో సందేహం లేదు. అయితే గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో కౌజు పిట్టల పెంపకం ఇంకా ప్రాచుర్యంలోకి రాలేదు. ఈ వ్యాపారంలోకి దిగే ముందు భారతదేశంలోని సామాజిక ఆర్థిక వాతావరణంలో వీటి పెంపకం యొక్క పరిమితులను తెలుసుకోవడం ఎంతో ముఖ్యం.
భారతదేశంలో 1974లో కాలిఫోర్నియా నుండి కౌజు పిట్ట పరిచయం చేయబడిరది. భారతదేశంలో రెండు రకాల కౌజుపిట్టలు ఉన్నాయి. అడవిలో కనిపించే నల్ల-రొమ్ము కౌజుపిట్ట (కోటర్నిక్స్‌ కోరోమాండెలికా) మరియు బ్రౌన్‌-కలర్‌ జపనీస్‌ కౌజుపిట్ట (కోటర్నిక్స్‌ కోటర్నిక్స్‌ జపోనికా) మాంసం కోసం లేదా వాణిజ్య పిట్టల ఉత్పత్తికి ఉపయోగించేది. వీటిలో ఉన్న జాతులలో, జపనీస్‌ కౌజు పిట్ట అతిపెద్ద జాతి, ఇది పావురం కంటే చాలా చిన్నది. భారతీయ కౌజు పిట్ట 100 గ్రాముల వరకు బరువు ఉంటుంది మరియు సంవత్సరానికి 100 గుడ్లు పెడుతుంది. జపనీస్‌ కౌజుపిట్ట 250 గ్రాముల వరకు బరువు ఉంటుంది మరియు సంవత్సరానికి 250 గుడ్లు పెడుతుంది. కౌజు పిట్ట గుడ్డు కోడి గుడ్డులో ఐదవ వంతు పరిమాణంలో ఉంటుంది మరియు 10 గ్రా. బరువు ఉంటుంది. కౌజు గుడ్డు పెంకులు తెల్లటి రంగు, గోధుమ రంగులతో ఉంటాయి. పోషకపరంగా, ఈ గుడ్ల నాణ్యత కోడి గుడ్లతో సమానంగా ఉంటుంది. అవి తక్కువ కొలెస్ట్రాల్‌ కలిగి ఉంటాయి. పచ్చసొన (పసుపు లోపల భాగం) అల్బుమెన్‌ (తెలుపు భాగం)కి 39:6.1 ఉంటుంది, ఇది కోడి గుడ్లతో పోలిస్తే ఎక్కువ. వివిధ రకాల పౌల్ట్రీలతో పోల్చినప్పుడు కౌజు పిట్ట చిన్న పరిమాణం, తక్కువ జీవిత చక్రం, వేగవంతమైన వృద్ధి రేటు, మంచి పునరుత్పత్తి సామర్థ్యం మరియు తక్కువ పొదిగే కాలాలు కలిగి వున్న కారణాన త్వరగా లాభాలు ఆర్జించవచ్చు.
2. కౌజు పిట్టల పెంపకం యొక్క ప్రయోజనాలు :
. తక్కువ స్థలం అవసరం
. తక్కువ పెట్టుబడి
. కౌజుపిట్టలు వేరే పక్షుల కంటే బలిష్టంగా ఉంటాయి.
. తక్కువ వయసులోనే అమ్మకానికి వస్తాయి అంటే 5 వారాల వయసులోనే త్వరగా ఎదుగుతాయి. ఆరు నుండి ఏడు వారాల వయసులోనే గుడ్లు పెట్టడం మొదలుపెడతాయి.
. అధిక సంఖ్యలో గుడ్లు పెడతాయి – సంవత్సరానికి 270 గుడ్లు.
. కోడిపిల్ల మాంసం కంటే కూడ కౌజు పిట్ట మాంసం రుచిగా ఉంటుంది. అంతేకాక కొవ్వు పరిమాణం కూడా తక్కువగా ఉంటుంది.
. పిల్లల్లో ఈ మాంసం, శరీర మరియు మెదడు అభివృద్ధికి బాగా తోడ్పడుతుంది.
. పోషకపరంగా చూస్తే, కౌజు గుడ్లు, కోడి గుడ్లతో సమానంగా బలవర్ధకమైనవి. అంతేకాకుండా కొవ్వు పరిమాణం తక్కువగా ఉంటుంది కాబట్టి గర్భిణీ స్త్రీలకు, పాలిచ్చే తల్లులకు, కౌజు పిట్ట మాంసం మరియు గుడ్లు ఒక పౌష్టికాహారం వనరుగా చెప్పవచ్చు.
. కౌజు పిట్ట మాంసం చికెన్‌ కంటే రుచిగా ఉంటుంది మరియు తక్కువ కొవ్వు పదార్థాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఇది పిల్లల శరీర మరియు మెదడు అభివృద్ధిని ప్రోత్సహిస్తుంది.
. పోషకపరంగా, కోడి గుడ్లతో సమానంగా కౌజు పిట్ట గుడ్లు ఉంటాయి. అదనంగా, వాటిలో తక్కువ కొలెస్ట్రాల్‌ ఉంటుంది.
. కౌజు పిట్ట మాంసం మరియు గుడ్లు గర్భిణీ మరియు బాలింతలకు పోషకమైన ఆహారం.
3. కౌజు పిట్టల గృహ నిర్వహణ :
భారతదేశంలో కౌజు పిట్టల పెంపకాన్ని రెండు ప్రాథమిక వ్యవస్థలను ఉపయోగించి నిర్వహించవచ్చు. డీప్‌ లిట్టరు మరియు కేజ్‌ వ్యవస్థ. డీప్‌ లిట్టరు వ్యవస్థలో కౌజు పిట్టలను చెత్తతో కప్పబడిన నేలపై ఉంచుతారు. ఈ పద్ధతి మరింత సహజమైన వాతావరణాన్ని అందిస్తుంది మరియు పరిశుభ్రతను కాపాడుకోవడానికి క్రమం తప్పకుండా చెత్త నిర్వహణ చాలా కీలకం. మరోవైపు, కేజ్‌ వ్యవస్థలో కౌజు పిట్టలను గుంపులుగా ఉంచి పెంచుతారు. సాధారణంగా ఈ పంజరాలు వైర్‌ మెష్‌తో తయారు చేస్తారు. ఇది సమర్థవంతమైన వ్యర్థ నిర్వహణ మరియు సులభంగా గుడ్డు సేకరణకు అనుకూలిస్తుంది. రైతులు అందుబాటులో ఉన్న స్థలం, బడ్జెట్‌ మరియు ఉత్పత్తి లక్ష్యాలు వంటి అంశాలను బట్టి వివిధ వ్యవస్థలలో కౌజు పిట్టలను పెంచుకోవచ్చు.
డీప్‌ లిట్టర్‌ సిస్టమ్‌:్న కౌజుపిట్టలు పెంచే పద్ధతి :
రెల్లుగడ్డి పరచిన స్థలం : 6 కౌజు పిట్టలను 1 చదరపు అడుగు స్టలంలో పెంచవచ్చు. రెండు వారాల తరువాత, కౌజు పిట్టలను, పంజరాలలో పెట్టి పెంచవచ్చు. అనవసరంగా పక్షులు, అటూ ఇటూ తిరగకుండా ఉంచడం వలన మంచి శరీర బరువు వస్తుంది.
కేజ్‌ సిస్టమ్‌
పక్షుల వయస్సు పంజరం పరిమాణం కౌజు పిట్టలు సంఖ్య
మొదటి 2 వారాలు 3 I 2.5 I 1.5 అడుగు 100
3- 6 వారాలు 4 I 2 .5 I 1.5 అడుగు 50
కేజ్‌ వ్యవస్థలో కౌజు పిట్టలు :
ప్రతి పంజరం సుమారు 6 అడుగుల పొడవు మరియు 1 అడుగు వెడల్పు కలిగి, తిరిగి ఆరు చిన్న పంజరాలుగా విభజింపబడుతుంది. స్టలం ఆదా చేయుటకు, పంజరాలను 6 అరలుగా ఏర్పాటు చేయవచ్చు. 4 నుండి 5 పంజరాలు ఒక వరుసలో వచ్చేటట్లు చూడవచ్చు. పంజరం అడుగుభాగం, చెక్కపలకతో అమర్చబడి, పక్షుల రెట్టలను శుభ్రపరచడానికి వీలుగా ఉంటుంది. పొడవైన సన్నని మూతిగల మేత తొట్టెలను పంజరాల ముందు ఏర్పాటు చేసుకోవచ్చు. నీటి తొట్టెలను, పంజరం వెనుకభాగం వైపు ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. వ్యాపారానికి పనికి వచ్చే, గుడ్లు పెట్టే పక్షులను, సాధారణంగా 10 – 12 పక్షులను ఒక పంజరానికి చొప్పున సముదాయంగా పెంచవచ్చు. సంతానోత్పత్తి కొరకు, మగ కౌజు పిట్టలను పంజరంలోనికి 1 మగపక్షి 3 ఆడ పక్షుల నిష్పత్తిలో ప్రవేశపెట్టాలి.
Quail Farming Litter System
4. కౌజు పిట్టల దాణా నిర్వహణ
ఫీడ్ని ఈ క్రింది విధంగా రూపొందించవచ్చు.
ఫీడ్‌ కావలసినవి చిక్‌ మాష్‌ గ్రోవర్‌ మాష్‌
0-3 వారాలు 4-6 వారాలు
మొక్కజొన్న 26 30
జొన్న 15 15
డీఆయిల్డ్‌ రైస్బ్రాన్‌ 9 9
వేరుశెనగ కేక్‌ 18 17
సన్ఫ్లవర్‌ కేక్‌ 12.5 11.5
సోయా కేక్‌ 9 `
చేప పిండి 8 10
ఖనిజ మిశ్రమం 2.5 2.5
షెల్‌ గ్రిట్‌ 0 5
. ఫీడ్‌ (mash feed) ని చిన్న రేణువులా మర ఆడిరచి కౌజు పిట్టలకు మేపాలి
. చిక్‌ స్టేజ్‌ (0-2 వారాల వయస్సు) : మొదటి రెండు వారాలలో, కౌజు పిట్ట పిల్లలు సాధారణంగా రోజుకు 5-7 గ్రాముల ఫీడ్‌ను తీసుకుంటాయి.
. పెరుగుతున్న దశ (2-6 వారాల వయస్సు) : పిట్టలు పెరిగేకొద్దీ, వాటి ఫీడ్‌ తీసుకోవడం పెరుగుతుంది. ఈ దశలో, వారు రోజుకు పక్షికి సుమారు 15-25 గ్రాముల మేతని తినొచ్చు.
. ఎదిగిన (adult) స్టేజ్‌ (6 వారాలు మరియు అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు) : గుడ్డు ఉత్పత్తి లేదా మాంసం ఉత్పత్తి వంటి అంశాలపై ఆధారపడి, కౌజు రోజుకు 25-35 గ్రాముల మేతని తినవచ్చు.
5. కౌజు పిట్టల సాధారణ నిర్వహణ
. ఎదిగిన మగ కౌజు పిట్ట బరువు సుమారు 100-140 గ్రా., అయితే ఆడవి బరువు, 120-160 గ్రా. వరకు ఉంటాయి.
. ఆడ కౌజు పిట్టలు 7 వారాల వయసులో గుడ్లు పెట్టడం ప్రారంభిస్తాయి మరియు 22 వారాల వయసులో కొనసాగుతాయి.
. సాధారణంగా గుడ్డు పెట్టడం రోజు సాయంత్రం సమయంలో జరుగుతుంది.
. కౌజు పిట్ట గుడ్డు సాధారణంగా 9-10 గ్రా. బరువు ఉంటుంది.
. మగ కౌజు పిట్ట యొక్క రొమ్ము సాధారణంగా ఇరుకైనది మరియు సమానంగా పంపిణీ చేయబడిన గోధుమ మరియు తెలుపు ఈకలతో కప్పబడి ఉంటుంది. కానీ ఆడ పిట్ట నల్ల చుక్కలతో గోధుమ రంగు ఈకలతో కప్పబడిన విశాలమైన రొమ్మును కలిగి ఉంటుంది.
. నాలుగు వారాల వయసులో ఆడ మరియు మగ పిట్టలను వేరు చేయాలి.
. గుడ్డు పెట్టే పిట్టలకు రోజుకు పదహారు గంటల కాంతి అందుబాటులో ఉండాలి.
6. కౌజు పిట్టల కోడిపిల్లల నిర్వహణ :
రోజు వయసున్న పిట్ట కోడిపిల్లలు సాధారణంగా 8-10 గ్రా. అందువల్ల పిట్ట కోడిపిల్లలకు ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రత అవసరం. తగిన ఉష్ణోగ్రత లేకపోవడం మరియు అధిక వేగవంతమైన చల్లని గాలికి గురికావడం వలన చిన్నపిల్లలు సమూహంగా ఏర్పడతాయి. దీని ఫలితంగా అధిక మరణాలు సంభవిస్తాయి.
Quail Farming in India
7. కౌజు పిట్టల గుడ్లు :
. కౌజు పిట్టలు 7వ వారం వయసులో గుడ్లు పెట్టడం ప్రారంభిస్తాయి. వారు 8వ వారం వయసులో 50% గుడ్డు ఉత్పత్తిని పొందుతారు.
. సారవంతమైన గుడ్లను ఉత్పత్తి చేయడానికి, మగ పిట్టలను 8-10 వారాల వయస్సులో ఆడపిల్లలతో పాటు పెంచాలి.
. పురుష, స్త్రీ నిష్పత్తి 1:5
. పిట్టలలో పొదిగే కాలం 18 రోజులు
. 500 ఆడ పిట్టలతో మనం వారానికి 1500 పిట్ట పిల్లలను ఉత్పత్తి చేయవచ్చు
8. కౌజు పిట్ట మాంసము :
కౌజు పిట్ట మాంసం మొత్తం కౌజు పిట్ట బరువులో 70 – 73 శాతం బరువు ఉంటుంది. సాధారణంగా 150 గ్రాముల బరువు ఉన్న కౌజు పిట్ట నుండి 110 గ్రాముల కౌజు పిట్ట మాంసం వస్తుంది.
Read more: Mountain Goats: పర్వత మేకలను ఎప్పుడైనా చూశారా.!
9. కౌజు పిట్టల వ్యాధులు :
ఆడ పిట్టల పెంపకందారులలో విటమిన్లు మరియు ఖనిజాల లోపం ఉన్నప్పుడు, వాటి గుడ్ల నుండి పొందిన కోడిపిల్లలు సాధారణంగా బలహీనమైన కాళ్ళతో సన్నగా ఉంటాయి. దీనిని నివారించడానికి, రైతులు / పెంపకందారులు దాణాలో సరైన ఖనిజాలు మరియు విటమిన్లు అందించాలి. సాధారణంగా కోడి కంటే కౌజు పిట్టలు అంటు వ్యాధులకు రోగ నిరోధక శక్తి కలిగి ఉంటాయి. కాబట్టి కౌజు పిట్టలకు టీకాలు వేయాల్సిన అవసరం లేదు.
కౌజు పిట్ట పిల్లల సరైన నిర్వహణ, వ్యవసాయ ఆవరణలను క్రిమిసంహారకం చేయడం, పిట్టలకు స్వచ్ఛమైన తాగునీరు అందించడం మరియు నాణ్యమైన గాఢమైన దాణాను అందించడం ద్వారా పిట్టల పెంపకంలో వ్యాధులు ప్రబలకుండా నిరోధించవచ్చు.
10. కౌజు పిట్టల పెంపకంలో సవాళ్లు :
. మగ పిట్టలు సాధారణంగా భిన్నమైన శబ్దాన్ని చేస్తాయి, ఇది సాధారణంగా మానవులకు ఇబ్బంది కలిగిస్తుంది
. మగ మరియు ఆడ పిట్టలను కలిపి పెంచుతున్నప్పుడు, మగ పిట్టలు ఇతర పిట్టలను కొరికి వాటిని గుడ్డివిగా చేస్తాయి. కొన్నిసార్లు, పిట్టల మరణం కూడా గమనించవచ్చు.
11. ముగింపు :
భారతదేశంలో కౌజు పిట్టల పెంపకంకు అనుకూలమైనది. కౌజు పిట్టల పెంపకం చిన్న-స్థాయి రైతులకు మరియు పెద్ద వాణిజ్య వ్యాపారాలకు ప్రత్యేకమైన అవకాశాన్ని అందిస్తుంది. మార్కెట్‌ అవగాహన వ్యాధి నిర్వహణ వంటి సవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ, సరైన నివాసం, పోషకాహారం మరియు ఆరోగ్యం పట్ల శ్రద్ధ తీసుకున్నట్లైతే లాభసాటిగా కౌజు పిట్టలు పెంచవచ్చు. వీటి గుడ్లు మరియు లేత మాంసం కోసం డిమాండ్‌ పెరుగుతూవున్నా కారణాన ఈ పరిశ్రమ భారతదేశంలో ఆహార భద్రత మరియు ఆర్థిక సాధికారతను పరిష్కరించడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించే అవకాశం ఉంది. సరైన విజ్ఞానం మరియు నిబద్ధతతో, కౌజు పిట్టల పెంపకం చేపట్టినట్లయితే గణనీయమైన లాభాలను ఆర్జించవచ్చు..
