Published By 
Women Farmer: మిల్లెట్స్ సాగు ఒడిశాలోని చాలా మంది రైతుల అదృష్టాన్ని మార్చింది. రెండు పూటలా రొట్టెలు కూడా దొరకని వారు ఇప్పుడు రాగుల సాగు వల్ల మంచి జీవనోపాధి పొందడమే కాకుండా పోషకాహార అవసరాలు కూడా తీరుతున్నాయి. నిజానికి రాగులు చాలా పోషకాలున్న తృణధాన్యం,. కానీ దాని గురించి అవగాహన కొరవడింది. ఈ కారణంగా నేటికీ చాలా మంది దీనిని పేదల ఆహారంగా భావిస్తారు. అయితే ఇది ఆరోగ్య నిధి. బజ్రా సాగు ఒడిశాకు చెందిన ఓ మహిళా రైతు జీవితాన్ని మార్చేసింది.
ఒడిశాలోని మయూర్‌భంజ్ జిల్లా గోయిలీ గ్రామానికి చెందిన సుబాస మొహంతా అనే 50 ఏళ్ల మహిళా రైతు వ్యవసాయ కూలీ. ఆమె నిర్మాణ స్థలాల్లో కూలీగా కూడా పనిచేసింది. 16 గంటల పాటు కష్టపడినా ఆమె తన కుటుంబానికి రెండుసార్లు రొట్టెలు ఇవ్వలేకపోయింది. 2018లో ప్రభుత్వం నుంచి అందిన చిన్నపాటి విత్తనాలు ఆమె జీవితంలో పెద్ద మార్పును తీసుకొచ్చాయి. ఇవి మిల్లెట్ లేదా రాగి విత్తనాలు. సుబాస ఇంటి చుట్టూ ఉన్న దాదాపు 0.6 హెక్టార్ల భూమిలో విత్తనాలు నాటింది. రెండు నెలల తర్వాత పంట చేతికి వచ్చింది.
సుబాస 500 కిలోల పంటను కిలో రూ.40 చొప్పున విక్రయించింది. కొంత భాగాన్ని కుటుంబ సభ్యుల విందు కోసం ఉంచారు. స్నేహితులు మరియు బంధువుల మధ్య కొద్దిగా మిల్లెట్ పంపిణీ చేయబడింది. మొదటి కోత తర్వాత మళ్లీ మినుము విత్తనాలు విత్తడంతో మళ్లీ మంచి ఫలితాలు వచ్చాయి. ఇప్పుడు వరుసగా మూడేళ్లుగా మినుము సాగు చేస్తోంది. వాస్తవానికి ఒడిషా ప్రభుత్వం ఒడిషా మిల్లెట్స్ మిషన్ (OMM) పథకం కింద సుబాసాకు విత్తనాలు పంపిణీ చేయబడ్డాయి. ఈ పథకానికి ప్రపంచ ఆహార కార్యక్రమం (WFP) మద్దతు ఇస్తుంది.
ఇప్పుడు సుబాస మొహంత తన సొంత భూమితో పాటు 3.2 హెక్టార్ల భూమిని కౌలుకు తీసుకుని రాగి/బజ్రా సాగు చేస్తోంది. మరికొందరు మహిళా రైతులు కూడా ఇదే దిశగా ప్రేరేపిస్తున్నారు. ఆమె మినుములను విజయవంతంగా పండించడం వల్ల ఆ ప్రాంతంలో ఆమెను ‘మాండియా మా’ అని పిలుస్తారు. ఇప్పుడు వారి ఆహారంలో మిల్లెట్ కూడా భాగమైపోయింది. పేద గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో పోషకాహార లోపం సమస్యను పరిష్కరించడంలో మిల్లెట్ చాలా ప్రభావవంతంగా ఉంటుందని నిరూపించవచ్చు.
మిల్లెట్ మొక్కలు వేడిని తట్టుకోగలవు. 65 డిగ్రీల వరకు వేడి ఉష్ణోగ్రతలలో జీవించగలవు. కరువు, వరదలను తట్టుకునే శక్తి కూడా వాటికి ఉంటుంది. ప్రస్తుతం వాతావరణంలో విపరీతమైన మార్పులు చోటుచేసుకుంటున్న ఈ తరుణంలో మినుము సాగు రైతులకు మంచి మార్గం. వరి మరియు గోధుమల కంటే మిల్లెట్‌కు తక్కువ నీరు అవసరం. ఇది ఎరువులు లేకుండా తక్కువ వ్యవధిలో సులభంగా పెరుగుతుంది. ఇది ఆరోగ్యానికి మరియు నేల రెండింటికీ ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది.
ఈ ప్రాంత మహిళలు రాగులు, మినుములను ప్రాసెస్ చేయడం ద్వారా డబ్బు సంపాదించే మార్గాలను అన్వేషిస్తున్నారు. ఒరిస్సా సంప్రదాయ ఆహారంలో కూడా బజ్రా తన స్థానాన్ని సంపాదించుకుంది. ప్రభుత్వం యొక్క ఒడిశా మిల్లెట్స్ మిషన్‌ను ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి అనేక స్వయం సహాయక మహిళా సంఘాలు సహాయం చేస్తున్నాయి. శిక్షణా కార్యక్రమాలలో స్వయం సహాయక సంఘాలకు చెందిన మహిళలు రాగి మోమోస్, రాగి చికెన్ పకోడాలు మరియు రాగి బిర్యానీ వంటి బజ్రా మరియు రాగుల వినూత్న వంటకాలను అందిస్తున్నారు. బజ్రా వంటకాలు అందించే చాలా మంది మహిళలు కూడా కేఫ్‌లను నడుపుతున్నారు. మొదటి ‘మిల్లెట్ శక్తి కేఫ్’ అక్టోబర్ 2021లో కియోంజర్‌లోని కలెక్టరేట్ ప్రాంగణంలో ప్రారంభించబడింది. ఈ కేఫ్ పగ్గాలు మొత్తం మహిళల చేతుల్లోనే ఉన్నాయి.
