Integrated Farming: 48 ఏళ్ల జై శంకర్ కుమార్ బీహార్లోని బెగుసరాయ్, టేటారి, బ్లాక్- దండారి గ్రామానికి చెందిన రైతు. అతను కెమిస్ట్రీలో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ చేశాడు. అంతకుముందు, కుమార్ మొక్కజొన్న, గోధుమలు, వరి మరియు ముతక ధాన్యాల వంటి సాంప్రదాయిక పంటలను పండించేవాడు, కాని తక్కువ ద్రవ్య రాబడి అతని కుటుంబాన్ని మెరుగైన రాబడి కోసం వెతకవలసి వచ్చింది.
రైతు అనేక శిక్షణ/అవగాహన కార్యక్రమాలకు హాజరయ్యాడు. అతని జీవనోపాధిని ఎలా మెరుగుపరుచుకోవాలో కృషి విజ్ఞాన కేంద్రం (KVK), బెగుసరాయ్ శాస్త్రవేత్తలతో సంభాషించారు. అతను ఇంటిగ్రేటెడ్ ఫార్మింగ్ సిస్టమ్ గురించి తెలుసుకున్నాడు. అతను KVK యొక్క సాంకేతిక బ్యాక్స్టాపింగ్తో హార్టికల్చర్, పశుపోషణ, చేపల పెంపకం, వర్మీకంపోస్ట్, పక్షుల పెంపకం మరియు సమీకృత వ్యవసాయ విధానంలో వ్యవసాయం చేపట్టాడు.
Also Read: Food Poisoning in Rainy Season: ఫుడ్ పాయిసనింగ్ గురించి ప్రతి ఒకరు తెలుసుకోవలసిన విషయాలు.!
సుమారు 0.5 హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో చేపల చెరువును ఏర్పాటు చేశాడు. వర్మీకంపోస్ట్ ఉత్పత్తిలో అతని ఆసక్తి మరియు అంకితభావాన్ని చూసి, వ్యవసాయ శాఖ, బీహార్ ప్రభుత్వం అతనికి రూ. పెద్ద ఎత్తున వర్మీకంపోస్టు ఉత్పత్తికి 25 లక్షలు ఇచ్చింది. కుమార్ ప్రస్తుతం సంవత్సరానికి 3000 మెట్రిక్ టన్నుల వర్మీ కంపోస్ట్ను ఉత్పత్తి చేస్తున్నారు.
అదనంగా, ఉద్యానవన శాఖ అతనికి పాలీ హౌస్ మరియు ఆఫ్-సీజన్ కూరగాయల సాగు కోసం ఇతర ఇన్పుట్లతో పాటు మార్కెట్లో ముందస్తు సరఫరా కోసం మొలకలను పెంచడం ద్వారా అతనికి మద్దతు ఇచ్చింది. KVK, బెగుసరాయ్ అతని అన్ని ప్రయత్నాలలో సాంకేతికంగా అతనికి సహాయం చేసారు. KVK శాస్త్రవేత్తలు అతని ఇంటిగ్రేటెడ్ ఫార్మింగ్ సిస్టమ్ మోడల్ను మెరుగుపరచడం మరియు అప్-గ్రేడేషన్ కోసం సకాలంలో సూచనలు ఇచ్చారు.
సమీకృత వ్యవసాయ విధానం అంటే ఏమిటి?
సమీకృత వ్యవసాయ విధానంలో వ్యవసాయాన్ని పశువులతో కలపవచ్చు. చేపలు మరియు పౌల్ట్రీ మొదలైనవి ఏడాది పొడవునా ఆదాయాన్ని సంపాదించడానికి, అదనపు ఆదాయాన్ని పొందడానికి ఒకే స్థలంలో నిర్వహిస్తారు.
అతని కుటుంబ వార్షిక ఆదాయం దాదాపు, చేపల పెంపకం, వర్మీకంపోస్ట్, ఉద్యానవనాల పెంపకం మరియు పక్షుల ఏకీకరణతో నెలకు 27000 లేదా సంవత్సరానికి 3.24 లక్షలు. ఇప్పుడు గణనీయంగా మెరుగుపడి, నెలకు రూ. 1 లక్షకు లేదా సంవత్సరానికి 12.96 లక్షలకు చేరుకుంది.
బెగుసరాయ్కు చెందిన కెవికె జిల్లాలోని గ్రామీణ యువతకు మెంటర్ ట్రైనర్గా కూడా అతని సేవలను ఉపయోగిస్తున్నారు.
Also Read: Tobacco Cultivation: పొగాకు సాగుకు అనువైన నేలలు.!