గుర్రపు డెక్కతో సేంద్రీయ ఎరువు తయారీ

గుర్రపు డెక్క నీటిలో పెరిగే కలుపు మొక్క ఇటీవల కాలంలో ఈ కలుపు మొక్క చాలా వరకు చెరువులు, పంట కాలువలు మరియు వేగంగా ప్రవహించని నీటిలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. దక్షిణ అమెరికా ప్రాంతానికి చెందిన ఈ మొక్కను 1896వ సంవత్సరంలో రాయల్‌ బొటానికల్‌ గార్డెన్‌ కలకత్తాకు అలంకార మొక్కగా దిగుమతి చేయడం జరిగింది. ఆ తరువాత ఈ మొక్క దేశం అంతటా విస్తరించింది. ఈ కలుపు మొక్క వలన చేపల వేట కష్టంగా మారడం, కాలువల్లో పడవల రాకపోకలకు ఆటంకం కలగడం, భాష్పోత్సేకం వలన నీటి నష్టం, దోమలు, ఇతర క్రిమి కీటకాలు వృద్ధి చెందడం వలన జబ్బుల వ్యాప్తి, జీవ వైవిద్యానికి నష్టం, నీటి నష్టం నాణ్యత దెబ్బతినడం వంటివి జరుగుతున్నాయి.
ఈ కలుపు మొక్క నీటిపైన తేలియాడుతూ నీటిలోని పోషకాలను పీల్చుకుంటుంది. వేరుభాగంలో ఉండే తేలికపాటి కణజాలం వల్ల ఈ మొక్కకు నీటిపైన తేలియాడే గుణం ఉంది. మొదటగా చెరువుల్లో, కాలువల్లో ఒక్కో మొక్కగా కనిపిస్తుంది. కాని శాఖీయోత్పత్తి ద్వారా వేగంగా వ్యాప్తి చెంది పూర్తిగా చెరువులు, కాలువల నిండా విస్తరిస్తుంది. శాఖీయోత్పత్తి ద్వారా మాత్రమే కాకుండా ఈ మొక్క పుష్పించి విత్తనాలను ఉత్పత్తి చేయడం ద్వారా కూడా ప్రవర్ధనం చెందుతుంది. ఈ విధంగా ఉత్పత్తి చేయబడిన విత్తనాలు చెరువులో నీరు తక్కువగా ఉండే కాలంలో నిద్రావస్థలో ఉండి నీరు బాగా నిల్వయిన తరువాత మొలకెత్తి ఈ కలుపు మొక్క మళ్ళీ విస్తరించడానికి అవకాశం కలుగజేస్తాయి.
శాఖీయోత్పత్తి ద్వారా తల్లి మొక్క నుండి విడివడిన చిన్న మొక్కలు తేలియాడుతూ నీటిలో ప్రవహించి ఈ కలుపు మొక్కలు కొత్త ప్రాంతాలకు విస్తరించడానికి దోహదం చేస్తాయి. భారతదేశంలో ఈ మొక్క సుమారు 20 లక్షల హెక్టార్ల నీటి వనరుల్లో విస్తరించినట్లు అంచనా. ఈ కలుపు మొక్క నియంత్రణకు వివిధ రకాలైన కలుపు నివారణ రసాయనాలు, జీవ నియంత్రణ పద్ధతులు అందుబాటులో ఉన్నప్పటికీ వేగవంతమైన ప్రత్యుత్పత్తి, నీటి ప్రవాహంతో పాటు పంట కాలువల్లో/ చెరువుల్లో కలుపు మందులు పిచికారి చేయడానికి అవకాశం లేకపోవడం వంటి కారణాల వలన కొత్త ప్రాంతాలకు వ్యాప్తి చెందే గుణాల వలన ఈ కలుపు మొక్క నివారణ కష్ట సాధ్యంగా మారింది.
గుర్రపు డెక్కను కలుపుగా భావించి నివారించడానికి ఒక అంశమైతే ఈ కలుపును ఒక వ్యవసాయ/జీవ వనరుగా వాడుకొని మల్చింగ్‌, సేంద్రీయ ఎరువుల తయారీ వంటి వివిధ పద్ధతుల ద్వారా పంటల ఉత్పాదకతను పెంపొందించడం ఇంకొక విధానం, గుర్రపు డెక్కను పచ్చిరొట్ట ఎరువు/ మల్చ్‌గా వాడుట గుర్రపు డెక్కను ముక్కలుగా కోసి (1 – 2 అంగుళాలు) పొలంలో దున్నించి లేదా నేరుగా నేలపై మల్చ్‌గా వాడవచ్చు.

గుర్రపు డెక్కను మల్చగా  వాడటం వల్ల కలిగే లాభాలు :

• పచ్చిరొట్ట ఎరువుగా నేలకు పోషకాలను అందిస్తుంది.
• నేల నిర్మాణాన్ని అభివృద్ధి పరుస్తుంది.
• నేల నుండి తేమ ఆవిరి రూపంలో నష్టపోకుండా కాపాడుతుంది.
• అధిక వర్షాల వల్ల కలిగే నేలకోతను అరికడుతుంది.
• మల్చింగ్‌ ప్రక్రియ వల్ల మొక్కల వరుసల మధ్య సూర్యకాంతి ప్రవేశించక కలుపు మొక్కల పెరుగుదల తగ్గుతుంది.
• క్రమం తప్పకుండా గుర్రపు డెక్కతో మల్చింగ్‌ చేయడం వల్ల నేలలో సేంద్రీయ కర్బన శాతం పెరిగి నీటి నిలువ ఉంచుకునే సామర్థ్యం పెరుగుతుంది.
• శాస్త్రవేత్తల సూచనల ప్రకారం గుర్రపు డెక్క మల్చింగ్‌ ప్రక్రియ వల్ల మైకోరైజల్‌ శిలీంధ్రాలు వేర్లలో సహజీవనం చేస్తూ మట్టిలోని భాస్వరాన్ని శోషించే శక్తిని పెంపొందిస్తాయి.
• 25-30 టన్నుల పచ్చి గుర్రపు డెక్కను విత్తనాలు నాటిన తరువాత/నాట్లువేసిన తరువాత ముక్కలుగా కోసి ఒక హెక్టారుకు మల్చ్‌గా ఉపయోగించవచ్చు. గుర్రపు డెక్కను ఉద్యాన పంటలకు మల్చ్‌గా ఉపయోగించవచ్చు. వరి సాగులో (భాస్వరం లేదా బోనీ మీల్తో కలిపి) మరియు జొన్న, ఉల్లి, క్యారెట్‌, మొక్కజొన్న, బఠాణి, చిలగడ దుంప మరియు సోయాబీన్‌లో కూడా వేయవచ్చు. కానీ టమాట, పొట్లకాయ మరియు బెండ సాగులో వాడకూడదు.

గుర్రపు చెక్క- సేంద్రీయ ఎరువు :
ఉష్ణమండల ప్రాంతాల్లో సేంద్రీయ పదార్థం కుళ్ళడానికి తక్కువ సమయం పడుతుంది. కనుక భారతదేశంలో ఈ గుర్రపు డెక్కను సేంద్రీయ ఎరువు తయారీకి ఉపయోగించవచ్చు.

సేంద్రీయ ఎరువువల్ల బాభాలు :

• నేలలోని కర్బన శాతాన్ని పెంచుతుంది. ఈ కర్బనం వల్ల నీరు నిలువ ఉంచి పంటకు అందేలా చేస్తుంది.
• పోషకాలు నిల్వ ఉంచి వంటకు నెమ్మదిగా అందిస్తుంది.
•  నత్రజని, పొటాష్‌ మరియు భాస్వరం వంటి ముఖ్యమైన పోషక పదార్థాలు కలిగి ఉంటుంది.
• నేల నిర్మాణాన్ని పెంపొందిస్తుంది.
• గుర్రపు డెక్కకు నీటిలోని లోహాలను శోషించే గుణం ఎక్కువ కనుక ఈ సేంద్రీయ ఎరువుల తయారీ కొరకు మురుగు నీటిలో పెరిగే గుర్రపు డెక్కను ఉపయోగిస్తే భారలోహాలు అధికంగా ఉండే అవకాశం ఉంది.

ఎరువు తయారీ ఎంపికలో జాగ్రత్తలు :

•  సేంద్రీయ ఎరువు తయారీకి గుర్రపు డెక్కను 4-5 రోజులు ఎండనివ్వాలి.
•  మొక్కల లభ్యతను మరియు ఎరువు ఉపయోగించే పొలాలకు దగ్గరగా ఉండే అనువైనటువంటి, తయారీకి అనుగుణంగా ఎక్కువ ఖాళీ స్థలం కలిగి ఉండి తడి ఆరిపోనీయకుండా చూసుకోవాలి.
• ఎరువు తయారీకి వాడే ప్రాంతం క్రిమికీటకాలను ఆకర్షిస్తుంది. కనుక ఇళ్ళకు, గోదాములకు దూరంగా ఉండాలి.

గాలి చొరబడే పద్ధతిలో కంపోస్టు తయారీ :
గుంత అడుగు భాగంలో గుర్రపుడెక్క కాడలు లేదా చెఱకు కాడలు/కంది కట్టెలు పరచాలి. దీనివల్ల ఎరువుకు గాలి తగులుతుంది. ఎండిన గుర్రపు డెక్కను చిన్న (2-5 సెం.మీ.) ముక్కలుగా కోయాలి. 20 సెం.మీ. ఎత్తు వరకు గుర్రపు డెక్క లేదా ఇతర కూరగాయల వ్యర్థాలు పేర్చాలి. దీనిపైన 5 సెం.మీ ఎత్తు పశువుల ఎరువు, మట్టి వేయాలి. ఈవిధంగా భూమిపై 2 మీ. ఎత్తు వచ్చే వరకు కుప్పగా వరుసలు పేర్చాలి. కుప్పను పేర్చడం వీలయినంత త్వరగా ఒక వారంలోగా పూర్తి చేయాలి. 2 లేదా 3 వారాల తర్వాత కుప్పను లోపలి భాగం బయటకు, బయటి భాగం లోపలికి పోయేటట్లు తిరగేయాలి. గుంత పైభాగంలో ఉండే ఎండిన వాటిని తడిచేసి గుంత మధ్యలో వేయాలి. ఈ ప్రక్రియను మూడు వారాల తర్వాత మళ్ళీ చేయాలి. ఈవిధంగా 75-90 రోజులకు నల్లని ఎరువుగా తయారవుతుంది. ఎరువు తయారీకి ఎక్కువ సమయం పడుతుంటే పశువుల పేడ, నీరు 1:4 పరిమాణంలో కలిపి చల్లాలి. గుర్రపు డెక్క సేంద్రీయ ఎరువు తయారీలో వశువుల ఎరువు వాడకం నమతుల పోషకాలు అందించడానికి ఎంతో ఉపయోగపడుతుంది. పశువుల ఎరువు లేకుండా గుర్రపుడెక్క సేంద్రీయ ఎరువు అధిక దిగుబడులను మరియు లాభాలను అదించలేదు.

గాలి చొరబడకుండా సేంద్రీయ ఎరువు తయారీ :

•  బంగ్లాదేశ్‌లో జరిగిన పరీక్షల ఆధారంగా (హైదర్‌ 1984) పాలిథీన్‌ లేదా మట్టితో ఎరువు కుప్పను కప్పి ఉంచినట్లయితే మంచి ఫలితాలు పొందవచ్చునని నిర్ధారించబడిరది.
• గుర్రపు డెక్క ఎరువును ఆవు పేడతో కలిపినప్పుడు దానిలోని పోషకాలు అవుపేడలో కంటే అధికంగా ఉంటాయి. అలాగే ఎరువును గుంతలోవల తయారు చేసినట్లయితే కొన్ని పోషకాలు గుంత గోడలు పీల్చుకుంటాయి.
• అందువల్ల గుంతల యొక్క పక్క భాగంలో, క్రింది భాగంలో బండలు పరచాలి.

గుర్రపు డెక్క బూడిద :
గుర్రపు డెక్క బూడిదలో అధికంగా పొటాష్‌ కలిగి (నత్రజని కాల్చే సమయంలో పోతుంది) రవాణాకు అనువుగా ఉంటుంది. పొటాషియం క్లోరైడ్‌ రూపంలో పొటాష్‌ కలిగి ఉన్నందువల్ల చౌడు నేలల్లో వాడకూడదు. చిన్న మొక్కలో సిలికాన్‌ ఎక్కువగా ఉన్నందువల్ల పెద్ద మొక్కల నుండి బూడిద తయారు చేసుకోవాలి. గుర్రపు డెక్క బూడిదను పోషక విలువలు తక్కువగా ఉండే నేలల్లో, ఇసుక నేలల్లో వేరుశనగ పంటకు 2 టన్నులు/హెక్టారుకు చొప్పున విత్తడానికి కొన్ని వారాల ముందే వేసి వాడవచ్చు.
వివిధ పద్ధతుల్లో తయారు చేసిన గుర్రపు డెక్క సేంద్రీయ ఎరువులో పోషకాల శాతము
పోషకాలు గాలి చొరబడే పద్ధతిలో ఎరువు తయారు చేయడం గాలి చొరబడకుండా ఎరువు తయారు చేయడం గుంత పద్దతిలో ఎరువు తయారు చేయడం

డా. యస్‌. కిరణ్‌ కుమార్‌, డా. యస్‌ అనూష,
డా. పి. హేమలత, డా. జి.యస్‌ రామ్‌, డా.బి. సునీత,
డా. వి. హరికుమార్‌, డా. సి.హెచ్‌ బాలకృష్ణ, డా. కె. భాగ్యలక్ష్మి,                      కెవికె, ఆమదాలవలస.