Cattle Management in Winter: చలి కాలంలో పాడి పశువుల మరియు దూడల నిర్వహణలో జాగ్రత్తలు.!

Cattle Management in Winter: భారత ఆర్థిక వ్యవస్థలో పశుసంపద ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. భారతదేశం వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశం మరియు భారతదేశంలోని 70 శాతానికి పైగా జనాభా, వ్యవసాయం మరియు పశుసంవర్ధక రంగం నుండి సంపాదిస్తున్నారు. మన దేశంలో దాదాపు 30.5 మిలియన్ల మంది ప్రజలు తమ జీవనోపాధి కోసం పశువులపై ఆధారపడి ఉన్నారు. పాల ఉత్పత్తి నుండి ప్రయోజనం పొందాలనుకుంటే సమర్థవంతమైన నిర్వహణను కలిగి ఉండటం చాలా ముఖ్యం. పాడి పరిశ్రమలో- పాల ఉత్పత్తి, ఉత్తమ జాతులతో పాటు ఆరోగ్యకరమైన పశువులు మరియు సమర్థవంతమైన నిర్వహణ ద్వారా లాభాలు సాధించవచ్చు.

చలికాలం, పశువుల ఆరోగ్యం మరియు ఉత్పాదకతపై ప్రత్యక్ష ప్రభావం చూపుతుంది. పశువులు చలి వలన ఒత్తిడికి లోనవుతాయి. చలి కాలంలో పశువులలో శారీరక మరియు ప్రవర్తనా మార్పులు కూడా గమనించవచ్చు. ఈ సమయమందు సరైన గృహనిర్మాణం మరియు అదనపు సంరక్షణ మీద శ్రద్ధ వహించాలి. చలి కాలంలో పాడి పశువులను, వాటి పూర్తి సామర్థ్యంతో ఉపయోగించుకోవడానికి, సమీకృత ఆహారం ఎంతో అవసరం. అధిక పాల ఉత్పత్తికి మరియు ఎక్కువకాలం మన్నడానికి పశువులను ఆరోగ్యకరమైన మరియు ఆహ్లాదకరమైన వాతావరణంలో పెంచాల్సి ఉంటుంది. ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి తగిన పోషకాహారం ఇవ్వాలి.

చలికాలంలో మనం ఎందుకు ఎక్కువ జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి?
చలికాలంలో తీవ్రమైన చలికి ఎక్కువ పశువులు ఎదుర్కొంటాయి. దీనికి ప్రతిస్పందనగా, పశువులు మరింత శరీర వేడిని (హృదయ స్పందన రేటు, శ్వాసక్రియ మరియు రక్త ప్రవాహం ద్వారా) ఉత్పత్తి చేయడానికి వాటి జీవక్రియను పెంచుతాయి. ఈశారీరక ప్రతిచర్య ద్వారా పశువులు, చాలా తక్కువ ఉష్ణోగ్రతలను సులభంగా తట్టుకోగలుగుతాయి అయినప్పటికీ ఈ విధమైన మార్పు చేసుకొనడానికి వాటి శరీరం వాటికి ఎక్కువ ఆహారం అవసరమౌతుంది. అంటే చలి కాలంలో ఆవులకు / పశువులు 20% అదనపు మేత అవసరం కావచ్చు. ఈ సీజన్‌లో అనేక పశువులు తరచుగా తినడం మానేస్తాయి, ఇందు మూలంగా అనారోగ్యానికి గురవుతాయి .

జీవక్రియ మరియు శారీరక అనుసరణల పై చలి ఒత్తిడి యొక్క ప్రభావాలు 
పశువులు శరీరం నుండి వేడి ఉత్పత్తిని పెంచడానికి ఆహారంలో ఎక్కువ పొడి పదార్థం తీసుకుంటుంది. నెమరువేయడం పెరుగుతుంది. ప్రేగుల కదలిక పెరుగుతుంది. రుమెన్‌ మరియు జీర్ణవ్యవస్థలో ఫీడ్‌ త్వరగా కదిలుతుంది. జీవక్రియ రేటు మరియు నిర్వహణ శక్తి అవసరాలు పెరుగుతాయి. శరీర బరువు తగ్గుతుంది. శరీరంలో శక్తి స్థాయిలను నిర్వహించడానికి శరీర కణజాలాన్ని ఉపయోగించడం వల్ల రోగనిరోధక వ్యవస్థ తగ్గుతుంది. శరీర ఆక్సిజన్‌ వినియోగం పెరుగుతుంది. గుండె ఎక్కువగా కొట్టుకుంటుంది. వివిధరకాలైన హార్మోనులు (అడ్రినలిన్‌, కార్టిసాల్‌ మరియు గ్రోత్‌ హార్మోన్‌) స్థాయిలు రక్తంలో పెరుగుతాయి. పొడి పదార్థాల జీర్ణశక్తి తగ్గుతుంది. చర్మం, చెవులు, కాళ్ల ఉష్ణోగ్రత తగ్గుతుంది. పొదుగు ఉష్ణోగ్రత కూడా నేల యొక్క ఉష్ణ లక్షణాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

దూడలపై చలి ఒత్తిడి ప్రభావం:
శీతాకాలం మరియు వసంత ఋతువు ప్రారంభంలో జన్మించిన దూడలు చలి ఒత్తిడికి ఎక్కువగా గురవుతాయి. ఉష్ణోగ్రత తగ్గినప్పుడు దూడ మనుగడపై ప్రతికూల ప్రభావాన్ని చూపుతుంది, కాబట్టి పుట్టిన దూడలు చలి ఒత్తిడిని (అల్పోష్ణస్థితి) ఎదుర్కోవడం చాలా ముఖ్యం.

చలి ఒత్తిడి సంకేతాలు :
. దూడ చలి ప్రభావం వల్ల ఒత్తిడికి లోనవుతుందో లేదో తెలుసుకోవడానికి మలం ద్వారం దగ్గర ఉష్ణోగ్రతను ధర్మామీటరు ఉపయోగించి తెలుసుకోవాలి.
. తేలికపాటి అల్పోష్ణస్థితిలో – శరీర ఉష్ణోగ్రత 100 డిగ్రీల కంటే తక్కువగా ఉంటుంది.
. తీవ్రమైన అల్పోష్ణస్థితిలో – శరీర ఉష్ణోగ్రత 94 డిగ్రీల కంటే తక్కువగా పడిపోతుంది. ముఖ్యమైన అవయవాలు చల్లగా ఉంటాయి మరియు మెదడు పనితీరు తగ్గుతుంది. దూడ వణుకుతుంది వేడి ఉత్పత్తిని పెంచడానికి మరియు శరీర అంత్య భాగాల లోపల రక్త ప్రసరణని నిలువరిస్తుంది. ఉష్ణోగ్రత 86 డిగ్రీల కంటే తక్కువగా ఉంటే దూడను బ్రతికించడం కష్టమౌతుంది.

Also Read: Wheat Cultivation in Alluri District: అల్లూరి జిల్లా గిరిజన ప్రాంతాల్లో సాంప్రదాయేతర పంటగా గోధుమ సాగు యాజమాన్యం.!

Cattle Management in Winter

పోషణలో మార్పులు :
పశువు యొక్క ఆరోగ్యాన్ని సరిగా అంచనా వేయాలి మరియు చలికాలంలో వాటికి తగినంత ఆహారం అందేలా వాటికీ ఇచ్చే పోషణను మార్చాలి. పశువులకు, వాటి శరీర ఉష్ణోగ్రతను నిర్వహించడానికి అదనపు శక్తి/కేలరీలు అవసరమవుతాయి. ఈ కీలక సమయంలో పశువులకు పౌష్టికాహారం మరియు సమతుల్య ఆహారం అందించాలి, బెర్సీమ్‌ గడ్డి మరియు వివిధ రకాల మాంసకృత్తులు కలిగిన చెక్క (వేరుశెనగ చెక్క, పత్తి చెక్క మరియు సోయా బీన్‌ చెక్కలో ప్రొటీన్లు పుష్కలంగా ఉంటాయి) దినుసులను దాణా లో కలిపి సమతుల ఆహారాన్ని అందించాలి. పశువులకు 17% ఫైబర్‌ ఉన్న ఆహారం ఇవ్వడం ద్వారా పాలలో కొవ్వు పరిమాణాన్ని పెంచవచ్చు.

ధాన్యపు జాతి రకాలు 40%, ఆయిల్‌ కేక్‌లు (32%), ఊక (25%), ఖనిజ మిశ్రమం (2%), సాధారణ ఉప్పు (1 శాతం) ఉండేట్లు చూడాలి. అదనంగా, సాధారణ పాల ఉత్పత్తి మరియు ఇతర కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి చలి ఒత్తిడిని ఎదుర్కోవడానికి శరీర బరువులో 0.8% అధిక శక్తితో కూడిన అదనపు శక్తి నిచ్చు పదార్ధాలను అందించాలి. ఎక్కువ వేడిని ఉత్పత్తి చేయడానికి దాణా 2.5 కిలో ప్రతి లీటరు పాల ఉత్పత్తికి ఇవ్వవలసి ఉంటుంది. శరీరానికి కావలసిన ఎక్కువ వేడిని ఉత్పత్తి చేయడానికి రేషన్‌లో ఫాట్‌ /కొవ్వు లేదా ఆయిల్‌ కేక్‌ మరియు బెల్లం మిశ్రమాన్ని ఉండేట్లు చూసుకోవాలి. ఆహారాన్ని అధిక మోతాదులో ఇవ్వవలసి ఉంటుంది. జంతువులకు నులిపురుగులను నిర్మూలించడానికి మరియు %ఖీవీణ%కి రోగాన్ని అరికట్టడానికి టీకాలు వేయడానికి ఇదే సరైన సమయం, హెమరేజిక్‌ సెప్టిసిమియా, ఎంటరోటాక్సేమియా, బ్లాక్‌ క్వార్టర్‌ మొదలైన రోగాలు బారిన ఏ సమయంలో పశువులకు సోjశీ ప్రమాదం వుంది కాబట్టి, అన్ని విధములుగా జాగర్తలు తీసుకోవాలి.

నీరు
పశువుల ఆరోగ్యం కోసం, వాటికి స్వచ్ఛమైన నీరు అందుబాటులో ఉండేలా చూడాలి. త్రాగడానికి గోరు వెచ్చని నీటిని త్రాగించాలి. నీటి బకెట్లు మరియు ట్యాంకుల లోని నీరు చల్లగా అవుతాయి కనుక శీతాకాలంలో నీరు త్రాగడం కష్టంగా ఉంటుంది అటువంటి సందర్భంలో వేడిచేసిన బకెట్లు, ఆటోమేటెడ్‌ వాటర్‌లు లేదా ట్యాంక్‌ హీటర్‌లను ఉపయోగించడం ద్వారా పశువులకు మరీ చల్లని నీరు కాకుండా త్రాగడానికి అనుకూలంగా వుండే నీటిని ఇవ్వవచ్చు.

షెల్టర్‌
చలికాలంలో వేడిని అందించడం ద్వారా పశువులు ఆరోగ్యంగా ఉంటాయి, దూడలలో న్యుమోనియా, డయేరియా మరియు ఇతర జబ్బుల వలన కలిగే మరణాలు తగ్గించవచ్చు. షెడ్‌లలో అధిక తేమను నిరోధించడం కోసం మంచి వెంటిలేషన్‌ను ఉండేట్లు చూడాలి. పైకప్పు నుండి నీరు పడకుండా (డ్రిప్పింగ్‌) గురించి శ్రద్ద తీసుకోవాలి. శీతాకాలంలో నేలను కడగడానికి తక్కువ నీటిని ఉపయోగించాలి మరియు డ్రై క్లీనింగ్‌ పద్దతిని అనుసరించాలి. మధ్యాహ్నం సూర్యకాంతి పశువుల పాకలో పడేట్లు జాగ్రర్తలు తీసుకోవాలి. వాటర్‌ ట్యాంకులు గడ్డ కట్ట కుండా హీటర్లు ఉపయోగించాలి. ఇన్లెట్లను మూసివేయకూడదు తద్వారా వెలుతురు షెడ్లో ఉండేట్లు చేస్తుంది మరియు, తడి/ తేమను తగ్గిస్తుంది.

ఇతర నిర్వహణ పద్ధతులు
చలి కాలంలో పాలు పితికిన తర్వాత పాడి పశువులకు సరైన పరిశుభ్రత పాటించక పోతే పొదుగు వాపు వ్యాధి వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువ. దీనిని నివారించడానికి లేదా తగ్గించడానికి చనుమొనలను పలుచని పొటాషియం పెర్మాంగనేటు ద్రావకంలో 30 సెకన్ల పాటు ముంచి టవల్‌తో తుడిచి తర్వాతనే పశువుల పాక  నుండి బయటకు పంపాలి. ఉష్ణోగ్రత అకస్మాత్తుగా తగ్గుదల నుండి పశువులను రక్షించడానికి, రాత్రి సమయంలో పశువులను షెడ్‌లో ఉంచాలి.
పశువులు శరీర వేడిని నిలుపుకోవడానికి దుప్పట్లను ఉపయోగించవచ్చు. తేమగా ఉండే ప్రదేశంలో పశువులను ఉంచరాదు. వెచ్చదనాన్ని అందించడానికి వాడే చలి మంట నుండి, పొగ నుండి ప్రమాదాలు సంభవించవచ్చు. తేమ మరియు పొగ, పశువులకు న్యుమోనియా సంక్రమించే అవకాశాలను పెంచుతుంది కనుక ఇటువంటి ప్రమాదాలు జరగకుండా జాగర్తలు తీసుకోవాలి.

డా.సి అనిల్‌ కుమార్‌, సహా ఆచార్యులు (యానిమల్‌ న్యూట్రిషన్‌)
పశువైద్య కళాశాల, గరివిడి , విజయనగరం జిల్లా
డా.టి . సుస్మిత , సహా ఆచార్యులు (పౌల్ట్రీ సైన్స్‌)
లైవ్‌స్టాక్‌ ఫార్మ్‌ కాంప్లెక్స్‌, ఎన్టీఆర్‌ పశువైద్య కళాశాల , గన్నవరం, కృష్ణ జిల్లా

Also Read: Sri Method in Sugar Cultivation: చెరకు సాగుకు ‘‘శ్రీ’’ పద్ధతి లాభదాయకం.!