Natural Farming: సహజ వ్యవసాయంలో 60% మహిళలు

Natural Farming: గ్రామీణ హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని మహిళలు సహజ వ్యవసాయం అమలులో మార్గదర్శకులుగా ఎదుగుతున్నారు. పర్యావరణ అనుకూలమైన మరియు స్థిరమైన విధానాలు వారి జీవితాలను మరియు జీవనోపాధిని మెరుగుపరిచాయి. ఇప్పుడు ఆ మహిళలు ఇతరులకు ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నారు. 2018లో హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఈ జీరో-బడ్జెట్ నేచురల్ ఫార్మింగ్ (ZBNF) విధానాన్ని ప్రోత్సహించడానికి ప్రకృతి ఖేతి ఖుషల్ యోజన (PK3Y)ని రూపొందించింది. దీనిని ఇప్పుడు సుభాష్ పాలేకర్ సహజ వ్యవసాయం అని పిలుస్తారు. వ్యవసాయంలో మహిళల ముఖ్యమైన పాత్రను దృష్టిలో ఉంచుకుని ఈ పథకం వారిపై దృష్టి సారించింది, సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించే సెమినార్‌లు, క్షేత్ర పర్యటనలు మరియు వారి అనుభవాలను చర్చించడానికి ఒక ఫోరమ్ కోసం వారిని తీసుకువచ్చింది.

Women Farmers

ఇప్పటివరకు హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోని 1,74,396 మంది రైతులు PK3Y ద్వారా సహజ వ్యవసాయ పద్ధతులపై అవగాహన కలిగి ఉన్నారు, 1,71,063 మంది వివిధ స్థాయిలలో ఈ పద్ధతిని అవలంబించారు. ఇప్పటికి వారు 9,421 హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో సాగు చేస్తున్నారు. రాష్ట్రంలో శిక్షణ పొందిన రైతుల్లో 60% కంటే ఎక్కువ మంది మహిళలు ఉన్నారు.

Also Read: రైతులు గులాబీ కోత సమయం లో తీస్కోవాల్సిన జాగ్రత్తలు

రాష్ట్రంలోని 99% పంచాయతీలకు ఈ పథకం చేరింది. సహజ వ్యవసాయ విధానం రైతులు బయటి మార్కెట్‌పై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది మరియు దేశీ ఆవు పేడ మరియు మూత్రం నుండి పొందిన వ్యవసాయ సామాగ్రి వినియోగంపై దృష్టి పెడుతుంది. ఇది రైతుల నికర ఆదాయాన్ని పెంచుతూ సాగు ఖర్చులను తగ్గిస్తుంది.

Natural Farming

కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం నేను సమీపంలోని దుగ్రి అనే కుగ్రామంలో మహిళలు చేస్తున్న విజయాన్ని చూసినప్పుడు నేను సహజ వ్యవసాయాన్ని ఎంచుకున్నాను అని సోలన్ జిల్లాలోని కోటి గ్రామానికి చెందిన రాధా దేవి (40) చెప్పారు. 5 బిఘాల భూమిలో నేను ప్రస్తుతం వెల్లుల్లి, ఉల్లి, బచ్చలికూర మరియు వివిధ రకాల కూరగాయలను సాగు చేస్తున్నాను అని తెలిపారు. ఇన్నాళ్లూ నా జీవితం నా అత్తమామలు మరియు తల్లిదండ్రుల మధ్య పరిమితమైంది.

PK3Yలో చేరినప్పటి నుండి నేను అనేక సెమినార్‌లకు హాజరయ్యాను, శిక్షణ ఇచ్చాను మరియు నా సామాజిక సంబంధాలు పెరిగాయి అని ఆమె సంతోషం వ్యక్తం చేశారు. సిమ్లా జిల్లాలోని చిర్గావ్ ప్రాంతంలో మూడు సంవత్సరాల క్రితం సహజసిద్ధమైన ఎర్ర బియ్యం పండించే పద్ధతికి మారిన మహిళల బృందం భారత ప్రభుత్వం నుండి పది లక్షల రూపాయల బహుమతిని కూడా అందుకుంది. వీరి విజయం గ్రామంలోని ఇతర రైతులు సేంద్రియ వ్యవసాయం వైపు మళ్లేలా స్ఫూర్తిని నింపింది.

Also Read: బంతి పువ్వుల సాగులో మెళుకువలు